Մեռելապաշտ Հայերս ստեղծած ենք "մեռնիլ"-ի հարիւրաւոր հոմանիշներ եւ ըսելաձեւեր...
Մեռնիլն ու մահանալը նոյն բանը չեն...
Մահանալը դանդաղ մեռնիլն է...
Աշխարհականը կը մեռնի կամ կը մահանայ, հոգեւորականը կը վախճանի (ի դէպ, Հայաստանի մէջ կօշկակարն ալ կը վախճանի), ազատամարտիկը կամ զինուորը կը զոհուի, անասունը (երբեմն որոշ մարդիկ ալ) կը սատկի...
Ահաւասիկ հայերէնի հարստութիւնը (դեռ շարած եմ միայն այն բառերն ու ըսելաձեւերը, որոնք միտքս ինկան րոպէաբար... ապագային կը դիմեմ մեր բառարաններուն)
Մեռաւ,
մահացաւ,
մահկանացուն կնքեց,
ոչ եւս է,
հոգին փչեց,
շունչը փչեց,
հոգին տուաւ,
հոգին աւանդեց,
հանգաւ,
Արեւը հանգաւ,
Արեւը բաշխեց,
կեանքին մնաս բարով ըսաւ,
կեանքը ուրիշին տուաւ ("կեանքը ձեզի"),
կեանքը բաշխեց,
կեանքի թելը կտրուեցաւ,
կեանքը խաւարեցաւ,
կեանքէն հանգչեցաւ,
մոխիր դարձաւ,
շիրիմը գրկեց,
գերեզման իջաւ,
շիջանեցաւ,
Աստղը մարեցաւ,
աչքը փակեց,
կեանքին վերջ տուաւ,
ինքնասպան եղաւ,
ի վերին Երուսաղէմ գնաց,
ձեռքէ գնաց (տոլմա եմետէն կիթթի...),
շան սատակ դարձաւ,
սպաննուեցաւ,
զգետնուեցաւ, զոհուեցաւ, նահատակուեցաւ,
էշ նահատակ դարձաւ,
միւս աշխարհ գնաց,
անդի աշխարհ գնաց,
Հրեշտակներու հետ խօսեցաւ, անցաւորաց բարեւ տարաւ, պատարագ ապսպրեց (որ Տէրտէրները անգործ չմնան), Աստուծոյ քով գնաց,
ի Տէր հանգաւ,
տապաստ ինկաւ,
Տիրոջը մօտ գնաց (եթէ Աւետարանական է),
Գրողի ծոցը գնաց (Գրողը Տիր աստուածն է, որ կ՛արձանագրէր անդի աշխարհ գացողներու անունները, "Գրողը տանի"),
Դժոխք գնաց (եթէ Քաւարանի այլընտրանք չունի),
դիակը փռուեցաւ,
անհետ կորաւ,
ոտքերը տնկեց,
սեւ հողին բաժին դարձաւ,
ծուխը մարեցաւ,
որդերու կեր դարձաւ,
կարմիրը կապեց (ալ կանաչ լոյս չունի
)...
21 Օգոստոս, 2014
Զաւէն Զաքարեան:
No comments:
Post a Comment