ԱՅՐ

Ստուգաբանական փորձութիւն...
(Տէր Խաչատուր Աւագ Քահանայ Պօղոսեանին)

ԱՅՐ-ը շատ հնամենի բառարմատ է, որ կու գայ նախնադարէն: Կը նշանակէ թէ՛ քարԱՅՐ (անձաւ) եւ թէ՛ այդ քարԱՅՐին մէջ բնակող ԱՅՐ (մարդ): ԱՅՐը նաեւ կրակ է (ԱՅՐել, ԱՅՐիլ...)
Նախնադարուն` Մարդը, Կրակն ու Այրը անբաժան մասնիկներ էին...
ԱՅՐ-ը կրնայ ունենալ եղբԱՅՐ, կրնայ ունենալ քոյր, որմէ քեռԱՅՐ (քրոջը ԱՅՐը)...
ԱՅՐը կրնայ մահանալ եւ իր ետին թողուլ ԱՅՐի կամ ԱՅՐիներ, որոնք կրնան քանի մը անգամ զուգուիլ եւ քանի մը անգամ ԱՅՐաթող լինել...
Նախնադարեան մարդը (Հայը կամ Հայուհին) ազատ է եւ անկախ...
Երբ ԱՅՐը կը ջղայնանայ՝ կրակ կը կտրի, կը տաքնայ, կը զԱՅՐանայ (գրաբարեան զ-ն զօրութիւն, սաստկութիւն կու տայ մեր շատ մը բառերուն՝ ԱՅՐանալ - զԱՅՐանալ, արմանք - զարմանք, արդ ու զարդ)...
Առաջին պտուղը երախԱՅՐիքն է, որմէ թերեւս երախԱՅՐ, երախԱՅ բառը՝ առաջին պտուղի նման խակ, անփորձ, չմկրտուած, փոքրահասակ ԱՅՐ մը...
ՔարԱՅՐի ծայրամասը՝ ծԱՅՐ (ծուռ ծ)... Իսկ մթագնած մասը՝ ճԱՅՐ(ոտ)...
ՔարԱՅՐի սուր անկիւնը՝ սԱՅՐ (սուր ս)...
Ամէն քարԱՅՐ ունի հԱՅՐ ու մԱՅՐ, որոնք նաեւ կրնան ըլլալ յԱՅՐ(ատ), այսինքն ցանկասէր, պագշոտ, վաւաշոտ...
Ամէն քարԱՅՐ վԱՅՐ մըն է՝ վԱՅՐենիք (հԱՅՐենիքի Լազեան ստուգաբանութեամբ), իսկ վԱՅՐենիքի մէջ ապրողները դեռ եւս վԱՅՐենի են՝ չունենալով մԱՅՐենի բարբառ, հԱՅՐենի եզերք...
Անեզր է Հայաստանը՝ ԱՅՐ + ԱՅՐ + ԱՏ = ԱՅՐԱՅՐատ = ԱՐԱՐատ...
զԱՒԷՆ զԱՔԱՐԵԱՆ (սաստկացուցիչ զոյգ զ-ով հանդերձ)
08.08.2015

Զաւէն Զաքարեան